شنبه ۴ نوامبر، نزدیک به ۲۵ هزار تن در «پلاس دزآر»(Place des Arts) در مرکز مونرآل گرد آمدند تا شعار اصلی تظاهرات برای آزادی فلسطین را سر دهند: «از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد شد»(« From the river to the sea, Palestine will be free »). در همان روز، خیابان های تورونتو، واشنگتن و نیویورک هم از جمعیت سیاه بود. از زمان آغاز جنگی که اسراییل پس از حمله ۷ اکتبر حماس، علیه غزه آغاز کرده، خیابان های کلان شهرهای آمریکای شمالی در آخر هفته ها از تظاهر کنندگان لبریز می شود. حضور جوانان، و گاه نوجوانان، در هر تظاهرات بیش از پیش است. باید پذیرفت که حمایت از فلسطین دیگر خاص جوانانی نیست که اصلیت عربی دارند، کسانی که نسبت به مسئله فلسطین حساس هستند و آن را از نظر فرهنگی نسل به نسل منتقل می کنند.
چه چیز دهها هزار جوان را وامی دارد که متعهدانه به حمایت از حقوق فلسطینی ها بپردازند ؟ برای درک این مطلب لازم است به گذشته استعماری آمریکای شمالی توجه شده و تکلیف وجدانی ای که آنها را به پشتیبانی از بومیان قاره آمریکا وامی دارد در نظر گرفته شود. درواقع، نظریه های انسان دوستانه و نقدهای اجتماعی – به ویژه ضد استعماری- بازتاب بزرگی در میان نسل جوان دارد. اگر فرانسه به تمایل تاسف بار رد این نظریات تداوم می بخشد و با تحقیر به آنها برچسب «ووکیست» * می‌زند، مردمان آمریکای شمالی به آموزش خود را بر اساس نوشته‌های ادوارد سعید و فرانتس فانون ادامه می‌دهند. زیر سئوال بردن ساختار توسعه طلب و استعمارگر در کانون تحقیقات علمی آمریکا قرار دارد و انتقاد از کمال مطلوب غربی یکی از اصول غیرقابل اجتناب برنامه های علوم سیاسی است.
استعمارزدائی ذهن ها
کیتلین، در بین دو شعاری که برای آزادی فلسطین می دهد می گوید: «من در یک زمین دزدیده شده به دنیا آمده و پرورش یافته ام، خودم آن را انتخاب نکرده ام». باران شدیدی که در مونرئال می بارد، مانع از آن نشده که این دختر ۲۲ ساله کانادایی و دوستانش به تظاهرات بیایند. او ادامه می دهد: «من از استعمار زدایی از بومیان کانادا حمایت می کنم، در نتیجه پشتیبان رفع استعمار از فلسطینی ها هم هستم». به نظر این دانشجوی علوم سیاسی در دانشگاه کنکوردیا(Concordia)، افرادی که دچار تبعیض نژادی نشده اند(people) هم باید علیه استعمار مبارزه کنند. این بیش از آن که یک تکلیف وجدانی باشد، برای آنها یک وظیفه است: «نسل من از طریق رسانه های اجتماعی به کشتار کنونی در غزه آگاهی دارد. همه چیز را دیدن و هیچ کاری نکردن ریاکاری است».
در نیویورک، داکوتا اسمیت، شاعره هم حرفی مشابه می زند. این هنرمند ۲۹ ساله که در همه تظاهرات علیه ایالات متحده شرکت می کند، در انتقاد از کشور خود تصریح می کند که: «ایالات متحده یکی از خشن ترین کشورهای تاریخ است. من به عنوان یک آمریکایی دائم ذهنم مشغول پرسش گری درباره سیاست خارجی کشورم است». از ۷ اکتبر، این نویسنده اهل لس آنجلس به مسئله فلسطینی ها پرداخته و به نظر نمی آید که از حمایت بی قید و شرط دولت آمریکا از اسرائیل متعجب باشد. او تأکید می کند که: «آمریکا جنگ را ستایش می کند. من این را می دانم و ترجیح می دهم روی کاری تمرکز کنم که بتواند به فلسطینی ها کمک کند. ما ناظر یک نسل کشی واقعی هستیم. چرا از انسان دوستی ذاتی خود برای انجام کاری استفاده نکنیم ؟». به نظر این زن جوان، این یک همذات پنداری برای اجتناب از فروافتادن در همراهی با سیاست های استعماری است که می باید گسترش یابد.
همگرایی مبارزات
هنرمند، دانشجو، فعال سیاسی... به نظر می رسد که همه با مسئله فلسطین آشنایی دارند. به گفته بنوآ تانگی، سردبیر ۲۹ ساله روزنامه گروه «لا ریپوست» سوسیالیست (La Riposte) که یک سازمان مارکسیستی کانادایی است: «مبارزه اشخاص ستمدیده مبارزه ما کارگران هم هست. دشمنان فلسطینی ها، دشمنان کارگران کانادایی هستند». او می گوید که مسئله فلسطین حتی باعث روآوردنش به کمونیسم شده است: «۱۰ سال پیش، مستندی را دیدم که وضعیت استعماری در فلسطین را تشریح می کرد و چنان مرا شوکه کرد که فردای آن روز به مبارزات کارگران پیوستم».
بنوآ تانگی، که از گفتمان حزب های سیاسی کانادا که شتاب زده حماس را محکوم می کنند ناراحت است، می گوید: «بدون آن که مبارزه فلسطینی ها را بطور کلی در نظر بگیرند »، حرف خود را بی پرده می زند. به نظر او، دولت جاستین ترودو همدست ستمکاری نسبت به مردم فلسطین است. از ۷ اکتبر، نخست وزیر کانادا مرتب «حق اسراییل در دفاع از خود» را تکرار کرده و هیچ وقت خواهان برقراری آتش بس در غزه نشده است. رفتاری «فضاحت بار» که نسل جدید را ترغیب به نزدیک شدن بیش از پیش به ایده های کمونیستی و «سرنگون کردن نظم مستقر سرمایه داری» می کند. این سردبیر، هر هفته با حدود ۱۰۰ تن از کارگران جوان کمونیست آمریکای شمالی دیدار می کند. او تأکید می کند که آنها از مسئله فلسطین حمایت می کنند: «همه آنها از رفتاری که حکومت صهیونیستی با فلسطینی ها می کند متعجب و منزجر هستند».
این احساسی است که بخشی از جامعه دگرباشان جنسی (LGBTQ+) نیز با آن هم نظر است. از یک ماه پیش، جنبش های دگرباش جنسی بسیج شده و برای تظاهرات فراخوان می دهند. آنها که درمورد این جانبداری مورد انتقاد گروه های دیگری از دگرباشان هستند که آنها را به عدم همبستگی متهم می کنند، این اتهام را رد نموده و آن را کودکانه می دانند. آتلیس، ۲۳ ساله با ریشخند می گوید: «مثل این که ما به دلیل گرایش یا هویت جنسی خود ، نمی دانیم چه چیز برایمان خوب است و از چه باید دفاع کنیم»(۱). این دختر دانشجوی همجنس گرا درحالی که نوشته «دگرباشان جنسی زن از فلسطین حمایت می کنند» (Queers for Palestine) را در دست دارد، آنچه که درباره این که حماس افراد همجنس گرا را تعقیب و آزار می کند گفته می شود را رد نموده و با ناراحتی می گوید: «دنیا انتظار دارد ما به نحوی خاص عمل کنیم و ما این را رد می کنیم».
این دانشجو که پیشتر در رشته علوم ارتباطات دوره کارشناسی ارشد را گذرانده، اشاره اش به استفاده اسرائیل از دگرباشان جنسی برای بهره گیری از رفتار مترقی این جامعه و در عین حال انحراف توجه ها از تضییع حقوق انسانی فلسطینی ها است. او ادامه می دهد: «یادآوری ضدیت حماس با همجنس گرایی به ما برای جا اندختن این مطلب است که ارزش زندگی فلسطینی ها کمتر از زندگی اسرائیلی هایی است که برایشان همجنس گرایی یک جرم یا بزه نیست». به نظر آلیس، همه جوامع به طور مشروع می توانند به نفع فلسطینی ها موضع بگیرند: «آری، می توان همجنس گرا بود و در تظاهرات علیه نسل کشی، هواداری از آتش بس و آزادی ملتی به بند کشیده شده شرکت کرد».
بحث های تند در دانشگاه مک گیل
مروه، دانشجوی فلسطینی دانشگاه مک گیل، از حمایت جامعه درگرباشان جنسی تعجب نمی کند: «مسئله فلسطین ضد ستمگری، انسان دوستانه و در نتیجه برای همه است». این دانشجوی ۲۳ ساله، سخنگوی انجمن دانشگاهی «همبستگی برای حقوق انسانی فلسطینی ها» (SPHR) است. به نظر او، بسیاری از اعضای این گروه ها مستقیما به مسئله فلسطین دلبستگی دارند: «آنها متحدان ما هستند. برای داشتن احساس شفقت نسبت به فلسطینی ها، الزاما نباید عرب بود. کسانی که از ما حمایت می کنند، به ارزش های عدالت، آزادی و مبارزه با استعمار پایبندند» و بعد می افزاید: «همه جوامع به حاشیه رانده شده تصویر خود را در آینه فلسطین می بینند».
از یک دهه پیش، گروه های دانشجویی ای که او نمایندگی می کند مبارزه ای رسانه ای علیه مدیریت دانشگاه براه انداخته اند. در ۱۰ اکتبر، کریستف مانفردی، طی بیانیه ای از «انتشار مطالب نفرت پراکن» توسط انجمن «همبستگی برای حقوق انسانی فلسطینی ها» پس از حمله حماس انتقاد کرد. او نوشت که می خواهد «اجازه داده شده به این انجمن برای استفاده از نام دانشگاه را لغو نموده و به اقدامات لازم برای چاره جویی این وضعیت ادامه دهد». به نظر آنا، یک دختر جوان فلسطینی: «آنها می خواهند صداهای هوادار فلسطین را خاموش کنند». او، که در یکی از گردهمایی های سازماندهی شده توسط SPHR دربرابر دانشگاه حضور دارد می گوید: «مک گیل فکر می کند که ما از تروریسم حمایت می کنیم، چنین نیست». این دانشجوی کوتاه قد رشته پرستاری، نوشته ای را بر سر دست گرفته که در آن از موضع گیری مدیر دانشگاه انتقاد شده است:
«ما فلسطینی نیستیم، شرایط زندگی آنها را نداریم، درحد ما نیست که درباره نحوه تصمیم گیری آنها برای رهایی از استعمار داوری کنیم. ما از این مبارزه ضد استعماری، اعم از این که خشونت آمیز باشد یا نباشد، حمایت می کنیم».
تخریب ملغمه صهیونیسم ستیزی و یهودستیزی
به نظر ژاکوب رانکین، تاریخ دان و متخصص صهیونیسم و یهودیت معاصر، دانشجویان و جوانانی که بر حمایت خود از فلسطینی ها تأکید می کنند، همه نادان یا ناآگاه نیستند: «آنها به یک وضعیت سیاسی ملموس، که به شکلی نامعقول عرضه شده، واکنش معقول نشان می دهند. جوانان غربی، از جمله یهودی ها، آنچه که در فلسطین می گذرد را به خوبی درک می کنند». به نظر این پژوهشگر، دولت نتانیاهو از مذهب استفاده ابزاری می کند: «چنین وانمود می شود که مسئله برسر مبارزه بین خیر و شر است. سخنان او خطاب به صهیونیست های مسیحی ای است که متحدان بی قید و شرط اسرائیل در ایالات متحده، برزیل و جاهای دیگر هستند». بنابراین، کاملا منطقی به نظر می رسد که چنین سخنانی برای جوانان خوشایند نباشد، زیرا در تقابل با هرگونه قاعده سیاسی است: «استفاده از گفتمان اخلاق مذهبی، کنار گذاردن هرگونه بحث عقلانی است».
به نظر این تاریخ دان، حمایت جوانان از فلسطینی ها، ملغمه ای از یهودستیزی و ضد صهیونیسم را بی اعتبار کرده که حکومت اسراییل آن را تبلیغ می کند. او تفاوت قابل ملاحظه این دو مفهوم را شرح می دهد: «یهودی ستیزها بخاطر مذهب یا “نژاد” از یهودیان نفرت دارند. ضد صهیونیست ها با یک جنبش سیاسی مخالفند و این امر هیچ ربطی به نفرت از یهودیان ندارد. افرادی که با استقلال کِبِک مخالفند، از کبکی ها نفرت ندارند». ابهامی که «توسط CIRF ** فرانسه و برخی از کنیسه های آمریکایی انتشار یافته» که بدون تردید و همواره حمایت بی قید و شرط خود از اسراییل را تکرار می کنند. به نظر ژاکوب رابکین، این سخنان کل جامعه یهودی را دچار خطر می کند: «اسراییل یک دولت یهودی نیست. بسیاری از یهودیان از برنامه صهیونیستی، به دلیل استعماری و انحصارگر بودن، حمایت نمی کنند». این یک یادآوری اساسی است چون تأکید می کند که کلمات بار معنایی دارد و به نظر می رسد که جوانان به طور کامل آن را دریافته اند.
* wokistes اصطلاح سیاسی با منشأ آفریقایی-آمریکایی اشاره به آگاهی نسبت به مسائل مربوط به عدالت اجتماعی و عدالت نژادی دارد
** CIRF شورای نمایندگی مؤسسات یهودی در فرانسه
۱- برخی از نام ها برای رعایت ناشناس بودن اشخاص تغییر کرده اند.