شانی لیتمن، روزنامه‌نگار اسرائیلی، نگران است: «دانشجویان اسرائیلی معترض به جنگ غزه کجا هستند ؟ ». در حالی که آتش اعتراض در دانشگاه‌های آمریکا شعله ور است، در دانشگاه‌های اسرائیل «سکوت مرگ » حاکم است(۱). در دوران آماده شدن برای امتحانات، دانشجویان فقط برای خوردن چیزی در یک تراس زیر نور آفتاب، از کتابخانه خارج می شوند. کشتار دسته جمعی در حال وقوع در غزه برای آنها جالب نیست. البته فقط در یک مورد: از ۷ اکتبر، تنها تظاهرات در محوطه دانشگاه توسط ایم تیرتزو («اگر آن را بخواهید» به عبری)، یک جنبش استعماری ، انجام گرفت که خواستار اخراج استادانی از دانشگاه ها شد که مطابق با دیدگاه های آن نبودند. به ویژه نادرا شلهوب-کورکیان، متخصص خشونت خانگی و یکی از معدود معلمان فلسطینی در دانشگاه اورشلیم.
با اشاره به نگرانی اساتید اسرائیلی از خطر فزاینده بایکوت علیه خود که دانشجویان آمریکایی خواستار آن هستند، لیتمن به آنها توصیه می کند که بهتر است با توجه به اتفاقاتی که در غزه می‌افتد «مانند کلمبیا و ییل» بسیج شوند. در غیر این صورت، مگر نه آنکه محیط دانشگاهی « همدست دولت اسرائیل و سیاست های مخرب آن تلقی می شود ؟».
صنایع بزرگ آمریکا
بسیج کنونی در دانشگاه‌های آمریکا علیه اسرائیل از زمان جنگ ویتنام در دهه ۱۹۷۰ بی‌سابقه است - با این تفاوت که در آن زمان، جوانان آمریکایی مجبور به خدمت سربازی و بنابراین در خطر کشته یا مجروح شدن بودند. اما اعتراض کنونی در زمینه‌ای کاملاً سیاسی به وجود آمده است: همانطور که تونی جادت مورخ انگلیسی-آمریکایی بیش از بیست سال پیش نوشت، اسرائیل در نظر تظاهرکنندگان دانشجویان همچون «زمان پریشی»(آناکرونیسم) ای جلوه می‌کند(۲)، که متعلق به دورانی دیگر است و ویژگی قومی و استعماری آن، یکی از آخرین نمونه ها روی کره زمین می باشد. به همین دلیل آنها علیه آنچه در غزه رخ می دهد قیام می کنند.
تظاهرات کنندگان خواستار «مدیریت اخلاقی» دارائی های دانشگاه، به ویژه ثروتمندترین آنها هستند. یعنوان مثال کمک مالی به دانشگاه کلمبیا در سال ۲۰۲۳ به ۱۳.۶۴ میلیارد دلار (۱۲.۶۶ میلیارد یورو) رسیده بود. با این حال، بخش قابل توجهی از این پول در بورس از جمله سهام شرکت‌های تولید کننده سلاح و سایر تجهیزاتی سرمایه‌گذاری شد که در استعمار اسرائیل مشارکت دارند. کمک مالی اغلب در ازای حضور روسای این شرکت ها در هیئت مدیره دانشگاه های خصوصی انجام می گیرد. لری فینک، مدیر عامل بلک راک(BlackRock)، بزرگترین شرکت مدیریت دارایی جهان، در هیئت مدیره دانشگاه نیویورک (NYU) حضور دارد. درست مانند مدیران شرکت های تسلیحاتی در بسیاری از دانشگاه ها.
نتیجه: در ۱۷ آوریل ۲۰۲۴، کمیته مشاوره مسئول سرمایه گذاری دانشگاه ییل (ACIR) اعلام کرد که به مدیرانش توصیه نمی کند که خود را از کمک مالی تولیدکنندگان اسلحه آمریکایی محروم کنند، زیرا بر اساس نظر این کمیته، این صنعت «به آستانه آسیب جدی اجتماعی » نرسیده است، که پیش نیاز «محروم سازی» از این کمک مالی می باشد. بر اساس ارزیابی کمیته، تسلیحاتی که اسرائیل در غزه استفاده می کند در چارچوب « ضرورت ها اجتماعی، مانند اجرای قانون و امنیت ملی» است(۳). موردی از استدلال در میان موارد دیگر.
در نتیجه جنبش کنونی صنایع بزرگ آمریکایی را به اندازه دانشگاه ها درگیر کرده است. به ویژه از آنرو که گروه‌هایی در «بخش نظامی-صنعتی»، مانند بوئینگ، ریتون، نورثروپ گرومن، لاکهید مارتین یا جنرال داینامیکس از جمله اهداکنندگان اصلی به دانشگاه‌ها و ارائه‌دهندگان شغل به آزمایشگاه‌های آنها هستند. از اینرو، این مؤسسات دانشگاهی مستقیماً در ادامه تحویل رایگان سلاح به اسرائیل منتفع می باشند (سالانه ۴.۲ میلیارد دلار یا ۳.۸۹ میلیارد یورو). یکی از اولین تجمعات دانشجویی در حمایت از آرمان فلسطین، که در ۲۲ آوریل در دانشگاه نیویورک برگزار شد، بر دو خواسته تاکید داشت: قطع رابطه مالی دانشگاه با سازندگان تسلیحات مورد استفاده اسرائیل در غزه و بستن پردیس دانشگاهی آن در تل آویو، به دلیل ارتباط با استعمار سرزمین های فلسطینی.
«یهودی آمریکایی» بودن بدون پیوندبا اسرائیل
مواردی که دانشجویان اغلب به آن ارجاع می دهند عبارتند از: جداسازی نژادی در ایالات متحده، که در سال ۱۹۶۵ لغو شد، شکست جنگ ویتنام در ۱۹۷۵، و پایان آپارتاید آفریقای جنوبی در ۱۹۹۰. یعنی موقعیت هائی که در آن اتحاد استعمار و برتری نژادی شکست خورد. دولت اسرائیل در نظر آنها به عنوان یک تجلی دیرهنگام، نامتجانس و غیرقابل قبول برتری طلبی قومی است که ریشه در استعماری اولیه دارد.
این تظاهرات بخشی از جنبش «دوری جستن» جوانان از اسرائیل است که در دهه ۲۰۰۰ آغاز شد و جوانان یهودی نقش مهمی در آن داشتند. این فاصله گرفتن هر چه بیشتر حول دو خط اصلی رشد کرده است. یکی، سیاسی و در اقلیت، که به شدت با جوهر استعماری دولت اسرائیل دشمنی دارد. دیگری که بیشتر با جامعه یهودی پیوند دارد، بر تمایل به زندگی به‌عنوان «یهودی آمریکایی» بدون ارتباط با اسرائیل یا تسلیم شدن در برابر آن تأکید دارد. هر دو در نظر رهبران تل آویو به عنوان تهدیدی برای صهیونیسم ارزیابی می شوند، چرا که صهیونیسم همیشه آرزو داشته تنها نماینده همه یهودیان جهان باشد.
بارزترین پدیده در میان یهودیان جوان آمریکایی افزایش تصاعدی تعداد اعضای سازمان های ضدصهیونیستی یا غیرصهیونیستی است که جرقه آن با جنگ غزه زده شد. انجمنی مانند صدای یهودی برای صلح(Jewish Voice for Peace)، که در سال ۱۹۶۶ تأسیس شد و آشکارا ضد صهیونیست بود، اعضای بسیار کم و مخاطبانی بسیار محدود داشت. میانگین سنی اعضای آن بالا بود. در سال های اخیر شاهد ظهور اعضای جوان و از زمان جنگ در غزه، هزاران عضو جدید بوده است.
مورد مجله «جریان های یهودی» (Jewish Currents) حتی تماشائی تر است. این نشریه آنلاین پیتر بینارت، دانشگاهی ای با سابقه صهیونیسم که در ژوئیه ۲۰۲۰ علناً از این ایدئولوژی جدا شد، در پاییز گذشته فقط ۳۴ هزار مشترک داشت. در عرض هفت ماه تعداد آنها به ۳۰۰ هزار نفر افزایش یافت.
بینارت مقاله ای در ۲۸ آوریل در دفاع از دانشجویان آمریکایی منتشر کرد. عنوان آن گویای همه چیز است: «اعتراضات دانشگاه بی نقص نیست، اما ما شدیدا به آن نیاز داریم»(۴). او در حین ابراز تاسف از ناآگاهی یا زیاده‌روی برخی از تظاهرکنندگان که در مناطقی بوی یهودی‌ستیزی از آن می‌آید، تهدیدی را محکوم می‌کند که از نظر او بسیار جدی‌تر و در ارتباط با تلاش‌های دائمی برای یهودستیزانه خواندن هرگونه انتقاد از جنگی است که اسرائیل به راه انداخته. این تلاش اغلب از سوی محافل یهودی ای انجام می گیرد که هیچ اکراهی از آشکار ساختن پیوند خود با برتری طلبان سفیدپوست ندارند. از اینرو بینارت می نویسد:
قلب جنبش جاری، خواست پایان دادن به همدستی دانشگاه و دولت آمریکا با نظام ظلم و ستم اسرائیل است که امروز در این کشتار هولناک مردم غزه به اوج خود رسیده است. این همدستی باید پایان یابد.
موضع رسانه ها ، که تا همین دیروز خصمانه بود، در حال تحول است
پس از کشتار ۷ اکتبر ۲۰۲۳، تقریباً تمام رسانه های بزرگ آمریکایی به لفاظی های بسیار طرفدارانه از جنگ روی آوردند. با این حال، از آن زمان، قطعاً به درجات مختلف، دیدگاه آنها در جریان جنایات وحشتناک ارتش اسرائیل تغییر کرده است. هنگامی که جنبش دفاع از فلسطینی ها در محوطه دانشگاه ها اوج گرفت، واکنش همین رسانه ها، بار دیگر، عموماً بسیار خصمانه بود. ایده ای به طور گسترده منعکس می گردید که به طور سیستماتیک توسط حامیان تل آویو ترویج می شد و بر اساس آن بسیج دانشجویی مظهر موج خشونت آمیز یهودی ستیزی بود. به عنوان مثال استفاده ساده از کلمه «انتفاضه» گواه این یهودی ستیزی به حساب می آمد.
با گذشت زمان، این استدلال به آرامی از بین رفت. مجله معتبر The New Republic (تأسیس در ۱۹۱۴) اخیراً «پوشش رسانه ای شرم آور اعتراضات ضد جنگ در دانشگاه ها» را محکوم کرد(۵).
هشت دانشجوی دانشکده حقوق ییل در هفته نامه The Nation شهادت دادند که سرکوب هر گونه فعالیت در راستای همبستگی با فلسطینی ها پس از بمباران غزه آغاز شد(۶). آنها افشا کردند که چندین دفتر حقوقی بزرگ ایالات متحده، استخدام کسانی را رد کردند که دیدگاه های طرفدار فلسطین داشتند. در برکلی، رئیس دانشکده حقوق می خواست هرگونه بحث عمومی در مورد مسئله فلسطین را تا زمانی که کل دانشگاه مشروعیت پروژه سیاسی صهیونیستی را نپذیرفته باشد، ممنوع کند. در مؤسسات برجسته ای مانند ییل، کلمبیا، براندیس، راتگرز و هاروارد، اقداماتی برای ممنوعیت ابراز حمایت از فلسطینی ها اعمال شد. در کلمبیا، در ۹ نوامبر ۲۰۲۳، شرکت « صدای یهودیان برای صلح و انجمن دانشجویان برای عدالت در فلسطین»( Jewish Voices for Peace et de l’association Students for Justice in Palestine) منجر به لغو یک مناظره شد. این ممنوعیت ها چند برابر شده است. دانشجویان می نویسند:
اگر قرار است آزادی بیان در دانشگاه معنادار باشد، ناگزیر باید موارد بحث برانگیز، ناراحت‌کننده و آزاردهنده را در بر گیرد. اما ما شاهد مدیریت اداری حقیرانه آزادی بیان هستیم.
خبرنگار روزنامه بریتانیایی گاردین در ۱۰ مه گزارش داد که محققان کالیفرنیایی حضور فعالان شناخته شده برتری طلبی سفیدپوست را در میان مهاجمانی شناسائی کرده اند که به دانشجویانی که در محوطه دانشگاه کالیفرنیا به نفع مبارزه فلسطینیان تظاهرات می کردند، حمله نموده بودند.
با این حال، اکنون شاهد کاهش آشکار توانایی حامیان اسرائیل برای خفه کردن هرگونه بحث درباره سرنوشت غزه هستیم. استدلال معادل هم دانستن دفاع از آرمان فلسطین با نوعی یهودی ستیزی ، به طور فزاینده ای بی اثر شده است و همچون برگ انجیری خُرد ، ناتوان از پنهان کردن جنایات عظیم اسرائیل می باشد. در حال حاضر، دانشگاه‌های مختلف با معترضان توافق‌هایی برای مجوز فعالیت‌های آنها در محوطه دانشگاه انجام داده‌اند.
«اقدامات قانونی خارج از قانون»
در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۹، بنیامین نتانیاهو یک وزارت امور استراتژیک با منابع مالی قابل توجهی ایجاد کرد که تقریباً تنها هدف آن مبارزه با جنبش بایکوت، عدم سرمایه گذاری و تحریم اسرائيل (BDS) در دانشگاه‌های آمریکا بود. این وزارتخانه با کمک انجمن های محلی (اغلب مرتبط با محافل استعماری اسرائیل در کرانه باختری) نبردی را رهبری کرد که با افتضاح به پایان رسید. به جای ناپدید شدن، BDS قوی تر شد. امروز، وزن آن و تعداد انجمن های دانشجویی ضد استعمار - از جمله انجمن های دانشجویان یهودی که خود را ضد صهیونیسم، پسا صهیونیسم یا غیر صهیونیسم معرفی می کنند - به طرز چشمگیری افزایش یافته است. تعداد اعضا و دانشگاه هايی که در آنها فعالیت دارند نیز زیاد شده و در طی ده سال از چند ده تا چند صد مورد در حال حاضر رسیده است.
این جنگ باعث افزایش انتقادات محافل دانشگاهی و فاصله گرفتن آنها ، هم از سیاست و هم از نوع دولتی که اسرائیل نمایندگی می کند، شده است. آخرین نمونه: کارزار دانشمندان علیه نسل کشی در موسسه فناوری ماساچوست (MIT)، بزرگترین مؤسسه تحقیقات علمی در ایالات متحده است.آنها از دانشگاه خود درخواست کردند به سرمایه گذاری وزارت دفاع اسرائیل (۱۱ میلیون دلار یا ۱۰.۲۱ میلیون یورو) در «تحقیقات مربوط به جنگ» پایان دهد، با این استدلال که این موسسه «از هیچ ارتش خارجی دیگری کمک مالی دریافت نمی کند». این گروه یادآوری می کند که MIT درست پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، به همکاری آکادمیک خود با یک موسسه فناوری روسی پایان داد.
نتانیاهو برای مبارزه با آنچه که او «مظاهر یهودستیزی» می‌داند، چه می‌کند ؟ او یک گروه ضربتی به رهبری الی کوهن، وزیر امور خارجه، که به منابع قابل توجهی نیز مجهز است، تشکیل داد تا «طرح عملیاتی» را برای «مبارزه با یهودستیزی» در دانشگاه های آمریکا پیش برد. شرکای محلی این برنامه همانهائی هستند که از ده سال پیش حضور داشتند، از جمله Israel on Campus Coalition ، Amcha ، Canary Mission ، The David Project و دیگران.
به گزارش ynetnews، سایت خبری روزنامه یدیعوت آخرونوت(به معنای آخرین اخبار)، که بیشترین مخاطب را در اسرائیل دارد، این طرح شامل انجام «عملیات سیاسی و روانی» برای «تحمیل پیامدهای اقتصادی و حرفه ای بر دانشجویان یهود ستیز و وادار کردن دانشگاه ها به حذف و اخراج آنها» است. لازم به توضیح نیست که منظور از «دانشجویان یهودستیز» ، آنهائی است که با سیاست استعماری اسرائیل مخالفند.
فصلی با عنوان «محور اقتصادی» فشارهای مالی را توضیح می دهد که مسئولان دانشگاهی بوسیله آن می توانند آینده حرفه ای دانشجویان یا معلمان سرکش را از بین ببرند و آنها را به توبه وادارند. این «طرح عملیاتی» بسیار شبیه به برنامه ای است که در سال های ۲۰۱۵-۲۰۱۹ شکست خورد. آینده این یکی نیز امیدوار کننده تر به نظر نمی رسد. به گزارش ynetnews، تصریح شده که این عملیات «نباید امضای اسرائیل را داشته باشد» و باید در چارچوب «اقدامات قانونی خارج از قانون علیه فعالیت‌ها و سازمان‌هایی که تهدیدی برای دانشجویان یهودی و اسرائیلی در محوطه دانشگاه هستند» بماند. معنای عبارت «اقدامات قانونی خارج از قانون» توضیح داده نشده است.
سرکوب جنبش دانشجویی که بیش از پیش تلاشی برای پرهیز از بحث در مورد آینده فلسطین است، بیش از آنکه سودی برای حامیان اسرائیل داشته باشد، خسارت وارد کرده است. نظرسنجی CNN در ۲۷ آوریل نشان داد که ۸۱ درصد از آمریکایی‌های زیر ۳۵ سال با شیوه‌ای که جو بایدن از جنگ علیه غزه حمایت می‌کند، مخالف هستند. وجهه دولت اسرائیل هر روز در آمریکا و جاهای دیگر کمی بیشتر خدشه دار می شود. در ۷ مه ۲۰۲۴، دیانا مورانت اسپانیایی در روزنامه ال پایس اعلام کرد: « من به عنوان وزیر دانشگاه فقط می‌توانم از اینکه دانشجویان تفکر انتقادی خود را نشان می‌دهند و آنرا به کار می‌گیرند و به جامعه منتقل می‌کنند، افتخار می‌کنم. »
داهلیا شیندلین، روزنامه نگار اسرائیلی، در عنوان مقاله خود در روزنامه هاآرتص در تاریخ دوم ماه مه، سؤال زیر را مطرح می کند: «اسرائیل اکنون در حال تبدیل شدن به یک کشور منفور بین المللی است. آیا اسرائیلی ها به آن اهمیت می دهند؟ ».
۱- Shany Littman, « Where are Israel’s students protesters against the Gaza War ? », Haaretz, 2 mai 2024.
۲- Tony Judt, « Israel : The Alternative », The New York Review of Books, 23 octobre 2003.
۳- Columbia Law Students for Palestine, « From the Encampments : Student Reflections on protests for Palestine », LPE Project, 2 mai 2024.
۴- Peter Beinart, « The campus protests aren’t perfect. And we need them desperately », Jewish Prospects, 28 avril 2024.
۵- Alex Shepard, « The Media’s shameful coverage of the College antiwar protests », The New Republic, 30 avril 2024.
۶- Alaa Hajyahia, « The Student Crackdown didn’t start last week. Months of repression got us here », The Nation, 1er mai 2024.
