چرا اویغورها در چین مورد آزار و شکنجه قرار می گیرند

اویغورها اقوام ترک زبان مسلمانی هستند که بخصوص در ایالت سین کیانگ، منطقه ای واقع در شمال غربی چین، که پیش از این ترکستان شرقی نامیده می شد، زندگی می کنند. با وجود برخورداری از خود مختاری رسمی، اهالی این منطقه از آزار و اذیت حکومت مرکزی چین در امان نیستند، و در همان حال بخشی از فعالین (سیاسی) اویغور رؤیای استقلال را در سردارند.

تاریخی پر فراز و نشیب

این منطقه در بسیاری از مراحل تاریخی اش تحت استیلا و تسلط چین قرار داشته است. نام سین کیانگ به مفهوم « مرز جدید» از سال ۱۷۶۰ به این منطقه اطلاق می شود.

در دوره های کوتاهی از ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۴ و از ۱۹۴۴ تا ۱۹۴۹، بدنبال شورش اویغورها و قزاق ها به استقلال دست یافت و به بوجود آمدن کشور ترکستان شرقی، هوادار اتحاد جماهیر شوروی منجر شد. اما اعلام جمهوری خلق چین به رهبری مائوتسه تونگ به حیات آن خاتمه داد. در سال ۱۹۵۱ عثمان با طور چهره سرشناس مقاومت اویغور بازداشت و اعدام شد. منطقه خود مختار اویغور تحت نام سین کیانگ در اول اکتبر ۱۹۵۵ اعلام موجودیت کرد.

منطقه سین کیانگ در دو دوره با اختناق و سرکوب مواجه شد. اولین آن طی جهش بزرگ به پیش (طی سالهای ۱۹۵۸ – ۱۹۶۰) و دیگری در جریان انقلاب فرهنگی پرولتاریائی ( طی سالهای ۱۹۶۶ – ۱۹۷۶) بود. در این دوره اعضای گارد سرخ به مبارزه با «‌چهار سمبل قدیمی» بر خاستند. ایده های قدیمی، فرهنگ قدیم، سنن قدیمی عادات قدیمی. اویغورها به پرورش خوک و خوردن گوشت این حیوان وادار شدند. سیاست کنترل جمعیتی نیز در این منطقه که در سال ۱۹۴۹ تنها ۴ در صد از تبار هان (نژاد چینی)، در برابر حدود ۸۰ در صد اویغورها را شامل می شد، به مرحله اجرا در آمد. در سال ۲۰۱۰ نسبت جمعیتی هر دو قوم یکسان بود و هر کدام از آنها ۴۵ در صد جمعیت این استان را تشکیل می دادند.

جنگ بر علیه « تروریسم »

در سال ۲۰۱۴ به دنبال حمله با چاقو در یک ایستگاه قطار توسط یک استقلال طلب اویغوری، شی جین پینگ رئیس جمهور به بهانه « مبارزه بر علیه تروریسم» تصمیم به آزار و اذیت اویغورها گرفت. پکن برای توجیه این رویکرد، اعمال خشونت باری که به گروه های ناسیونالیست نسبت داده می شود را از طریق رسانه ها منعکس کرده و بازتاب می دهد.

شنود تلفنی و تشخیص از طریق چهره نگاری از این پس به خصوص در ورودی مساجد امری عادی بشمار می رود و بازداشت های روزافزونی صورت می گیرد. انجام فرایض اسلامی ممنوع شده و زنان اویغور مجبور به ازدواج با مردان با تبار « هان» می شوند.

در سال ۲۰۱۷، دولت پاسپورت اویغورها را مصادره کرد. بسیاری از آنها را بازداشت کرده و در اردوگاه هایی که پکن « مراکز آموزش حرفه ای » بر علیه « افراط گرایی » اسلامی می نامد، زندانی می کند. با این ادعا که وظیفه این اردوگاه ها تنها « آموزش و انتقال یک فرهنگ سیاسی کمونیستی » است. اما افشاگری « Camps Leaks» یا « China Cables» نشان می دهد که اویغورها در این اردوگاه ها موردشکنجه قرار گرفته، به مواد مخدر معتاد شده و به خواندن سرودهای میهن پرستانه و دادن شعارهایی در تمجید و بزرگداشت دولت و فراگیری زبان چینی بجای زبان اویغور واداشته می شوند. سازمان ملل متحد شمار این زندانیان را بیش از یک میلیون نفر برآورد می کند.

صرف نظر از مدل واحدی که پکن خواستار تحمیل کردن آن است، این اختناق به دلیل منافع اقتصادی استان سین کیانگ، دومین منطقه تولید کننده نفت در کشور با ۲۷،۴ میلیون تن نفت نا خالص در سال، چیزی که ۱۴ در صد مصرف سالانه کشور را شامل می شود، قابل درک است. از سوی دیگر این منطقه یک سوم تولید گاز طبیعی را با ذخایری که حدود ۱۱۵،۳ میلیارد متر مکعب بر آورد می شود، تآمین می کند. اضافه براین استان سین کیانگ اولین تولید کننده زغال سنگ کشور محسوب می شود.

استان سین کیانگ همچنین به خاطر هم مرز بودن با ۸ کشور، نفوذ اقتصادی و سیاسی پکن را در جنوب شرق آسیا و روابط با شریک تجاری اش ایران تقویت می کند.

واکنش های محتاطانه بین المللی

در برابر چنین وضعیت ناگواری واکنش جامعه بین المللی بسیار کمرنگ و بزدلانه است. در اکتبر ۲۰۱۹ ، حدود بیست کشورعضو سازمان ملل متحد، از جمله ایالات متحده آمریکا و انگلستان خواستار آن شدند که چین به بازداشت و زندانی کردن اویغورها و بقته اقلیت های مسلمان منطقه خاتمه دهد.

پکن با اطمینان از پشتیبانی سیاسی ۵۴ کشور، از جمله ۲۸ کشور آفریقایی که با ارسال نامه ای به رئیس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، چین را بخاطر مبارزات ضد تروریستی اش مورد تقدیر قرار می داد، واز جامعه بین المللی می خواست تا از متهم کردن شریک تجاری خویش خودداری کنند، عکس العمل نشان داد.

اویغورهایی که در اروپا و آمریکای شمالی استقرار یافته اند، می کوشند جامعه مدنی را بسیج کرده و محصولات و فرآورده های چینی را تحریم کنند.