یادداشت های غزه (۴۳)

«ته سیگار قیمت طلا را دارد»

رامی ابو جموس یادداشت های روزانه خود را برای «اوریان ۲۱» می نویسد. او که بنیانگذار «غزه پرس» - دفتری که در ترجمه و کارهای دیگر به روزنامه نگاران غربی کمک می کند- است، ناگزیر شده با همسر و پسر دو سال و نیمه اش ولید، آپارتمان خود در شهر غزه را تحت فشار ارتش اسرائیل ترک نماید. پس از پناه بردن به رفح، رامی و خانواده اش مجبور شدند مانند بسیاری از خانواده ها که در این منطقه فقیر و پرجمعیت گیر افتاده بودند، مجددا به تبعید داخلی خود ادامه دهند.. او رویداد های روزانه خود را در این فضا برای انتشار در «اوریان ۲۱» می نویسد:

در این تصویر، یک دست در حال نشانه‌گذاری به سمت یک ظرف است که شامل تنباکو و سیگارهای نیمه‌کاره است. ظرف به صورت دایره‌ای و روی یک سطح قرار دارد. در اطراف، افرادی دیده می‌شوند که در حال عبور هستند. به نظر می‌رسد که این مکان یک نقطه تجمع یا خیابانی شلوغ باشد. سیگارها به‌همراه تنباکو نشان‌دهنده فعالیت سیگار کشیدن در این معبر است.

دوشنبه ۲۹ ژوییه ۲۰۲۴

برای رفتن به «خانه مطبوعات» نوار غزه، که به تازگی بازگشایی شده، هر روز از «بازار بزرگ» دیرالبلح عبور می کنم که در بخش دیگر جاده قرار دارد. یک بازار زمان جنگ است که در آن کمبود زیادی به چشم می خورد. در این بازار اشیاء دست دوم توسط صاحبان آنها یا چیزهایی که در اینجا و آنجا یافته شده فروخته می شود... درآن هرکسی می تواند هرچه که دارد را بفروشد.اکنون بازارهایی مشابه این درسراسر نوار غزه وجود دارداما از آنجا که اکثریت جابجا شده ها در منطقه المواصی، که نزدیک به محل ما است، هستند، دیرالبلح مهم ترین بازار شده است.

برای رفتن به سوی این بازار، من از میدان المدفع عبور می کنم و بعد از جاده کوچکی می گذرم که در آن خودروهایی در کنار یک مسجد پارک شده است. اینها خودروهایی جدید، مدل های سال های دهه ۲۰۲۰ است که تعداد کمی از آنها در نوار غزه وجود دارد. بزرگ ترین آنها حدود ۱۰۰ هزار دلار (تقریبا ۹۰ هزار یورو) ارزش دارد. در هر خودرو مردی در صندوق درباز آن نشسته و در کنارش یک کیسه و یک ترازوی دقیق وجود دارد که معمولا برای وزن کردن طلا به کار می رود و یک کلاشنیکف هم هست. راننده نیز مسلح است.

قاچاق سازماندهی شده توسط دو خانواده بزرگ

من پیشتر با شما درباره «جنگ سیگار» که به وسیله اسرائیلی ها انجام می شود، صحبت کرده ام. آنها واردات این کالا به نوار غزه را ممنوع کرده اند. این امر موجب به وجود آمدن پدیده ای شده که می توان آن را مافیایی توصیف کرد. این مردان توتون سیگار که از ساحل غربی رود اردن یا اسرائیل می آید را می فروشند. این توتون با ترازوهای دقیق وزن می شود و بسته به کیفیت، قیمت هر گرم آن بین ۳۰ تا ۷۰ شِکِل (۷.۵ تا ۱۷.۵ یورو) است.

من به کمک یک دوست بادیه نشین که این جاها را می شناسد، توانستم این روند را بازسازی کنم. این کار با هماهنگی یک غزه ای و فلسطینی ساحل غربی رود اردن، مثلا هبرون، یا اسرائیلی صورت می گیرد. آنها توتون را به طور قاچاق به وسیله کامیون هایی که واردکنندگان بخش خصوصی با آنها کالا وارد می کنند، به نوار غزه می آورند. در اسرائیل، یک قاچاقچی خبر می یابد که روز بعد یک کامیون مجوز گرفته که گوجه فرنگی از طریق پایانه کرم شالوم، در جنوب، که در حال حاضر تنها پایانه فعال است وارد نوار غزه کند و توتون را در میان بسته های گوجه فرنگی مخفی می نماید. بسته ها از کامیون اسرائیلی تخلیه و بار کامیون فلسطینی می شود. گاه، واردکننده فلسطینی درجریان قاچاق توتون و خود نیز بخشی از عملیات است و گاه نیز نمی داند که توتون در میان کالاها مخفی شده است.

در بخش فلسطینی، یک گروه مسلح منتظر کامیون هستند. این افراد از ارتش اسرائیل مجوز دارند که در میدان الشوقه، در نزدیکی پایانه مستقر شوند. این نقطه ای است که معمولا کسی نمی تواند به آن دسترسی داشته باشد. اگر واردکننده فلسطینی درجریان قاچاق توتون باشد، مردان مسلح کامیون را همراهی می کنند. اگر نباشد، آنها کامیون را متوقف و بار آن را خالی می کنند و توتون را از جایی که جاسازی شده برمی دارند و گوجه فرنگی ها را بجا می گذارند. این قاچاق توسط دو خانواده بزرگ سازماندهی شده که نمی توانم نام آنها را افشاء کنم. یکی از دو خانواده از بادیه نشین های دیرالبلح و دیگری از خان یونس است. توتون قاچاق به همان صورتی که هست فروخته می شود و کیفیت آن خوب به نظر می رسد. خانواده های دست اندرکار قاچاق به موازات این کار، به کشت توتون در زمین های کشاوزی خود نیز می پردازند و برای فروش بهتر، موادی به آن می افزایند که سمی است. به عنوان مثال، به آن «کونفیدور» می افزایند که یک حشره کش شناخته شده است که گلو را کمی می خراشد و این چیزی است که سیگاری ها دوست دارند چون به نظرشان «سیگار واقعی» می آید. برخی دیگر به آن مواد بیهوش کننده می افزایند که غالبا از درمانگاه ها دزدیده می شود. این مواد به سیگار حالتی خلسه آور و نشئه کننده می دهد.

واردات کبریت و فندک توسط اسرائیلی ها ممنوع شده است

برای پیچیدن سیگار کاغذ لازم است. پیشتر، واالدین و اجداد ما به کاغذ سیگار مارک «عثمانی» علاقه داشتند که جنبه نامی عام مانند کلینکس یافته بود که برای هر نوع از دستمال کاغذی به کار می رود. اما، کاغذ سیگار «عثمانی» خیلی گران شده است. از این رو، مانند بسیاری از چیزهای دیگر مردم به جایگزین ها روآورده اند. سیگاری ها کشف کرده ان که می توان از کاغذی که برای چاپ عکس برگردان روی تی شرت به کار می رود، به عنوان کاغذ سیگار استفاده کرد.

از آنجا که این کاغذ حاوی کربن است، به خوبی می سوزد و مثل کاغذ های دیگر فرد سیگاری مجبور نیست آن را پس از خاموش شدن باردیگر روشن کند. این مزیت بزرگی است چون واردات کبریت و فندک هم توسط اسرائیلی ها ممنوع شده و اینها خیلی کمیاب و گران است. در نتیجه، روشن است که بهای کاغذ چاپ عکس برگردان هم افزایش یافته است.

برخی دیگر از سیگاری ها هم با تکه هایی از نی کاغذهایی ابتدایی می سازند و در وسط آن سوراخی برای کشیدن دود ایجاد می کنند یا ته سیگار ها را جمع می نمایند. فروشنده ها پسربچه های کوچک را برای جمع کردن ته سیگار از محل های اجتماع سیگاری ها، مثل کافه ها یا میدان هایی که می توان به اینترنت دست یافت، به کار می گیرند.

در پایان روز، هر پسر بچه بین ۱۰ تا ۴۰ گرم توتون جمع آوری می کند که در جمع رقم قابل توجهی می شود چون هر گرم به طور متوسط ۳۰ شِکِل (۷.۵ یورو) قیمت دارد. یکی از خرده فروش ها منبع دیگری هم برای خود یافته است. او با فردی کار می کند که نظافت یکی از موسسه های سازمان ملل متحد را به عهده دارد و مسئول خالی کردن همه جاسیگاری های افرادی است که در آن موسسه کار می کنند. توتونی که از این جاسیگاری ها به دست می آید خیلی مرغوب است چون آنها مثل غزه ای ها سیگار خود را تا ته نمی کشند و مقداری توتون در ته سیگار بجا می ماند. در ازای این کار، خرده فروش هر روز ۱۰۰ شِکِل (۲۵ یورو) به نظافتچی می پردازد چون ته سیگارها قیمت طلا را دارد.

وخامت هرج و مرج امنیتی در غزه

اسرائیلی ها از انجام این کار قاچاق خبر دارند. اگر من توانسته ام این اطلاعات را به دست آورم، هیچ تردیدی نیست که اسرائیلی ها هم از آن آگاهند اما چشم های خود را می بندند. منابع من تأیید می کنند که قاچاقچی ها ارقام بزرگی به اعضای دستگاه های امنیتی اسرائیل یا ارتش آن می پردازند. در تاریخ اشغال فلسطین این نخستین بار نیست ولی در اینجا تنها مسئله فساد مطرح نیست. دلیل این که اسرائیلی ها اجازه انجام آن را می دهند، این نیز هست که هدفشان ایجاد هرج و مرج امنیتی در غزه است. این مافیایی های سیگار مسلح هستند و آماده اند که برای جلوگیری از رقابت گروه های دیگر با آنها رودررو شوند. از این گذشته، این خانواده ها پس از سیگار می توانند به دیگر منابع سود بخش مانند بنزین، گاز و غیره هم روآورند و هنگامی که چندین گروه به شدت مسلح در غزه تشکیل شود، شاید روزی در دفاع از منافع خود در برابر حماس بایستند چون پای پول های خیلی هنگفتی در میان است.

این گروه های مسلح برای اسرائیل خطری ندارند. چنان که در بالا گفتم، آنها در اسرائیل شریک هایی دارند و پول تنها چیزی است که به آن می اندیشند. آنها حاضرند برای حفظ موقعیت خود دست به هرکاری بزنند. کار قاچاق در اینجا در حد گروه های قاچاق کلمبیایی نیست، اما در حد و اندازه غزه، هم اکنون نیز تهدیدی مهم است. نفع اسرائیلی ها کش دادن زمان هرج و مرج امنیتی در ورای جنگ – اگر پایان یابد- است تا در نهایت، غزه ای ها بخاطر عدم امنیت سرزمین خود را، حتی در صورت پایان یافتن جنگ، ترک کنند.