«و این یک جشن بود...»

دوشنبه ۲۷ ژانویه ۲۰۲۵

روز شنبه دومین نوبت مبادله زندانیان بین اسرائیل و حماس انجام شد: ۲۰۰ فلسطینی با ۴ سرباز اسرائیلی مبادله شدند. نظامی هایی که مسئول نگهبانی در مرز نوار غزه بوده و در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ دستگیر شده بودند. گردان های عزالمدین قسام طی مراسمی نمایشی، این سربازان را به کمیته بین المللی صلیب سرخ (CICR) تحویل دادند. این صحنه سازی برای رساندن چندین پیام به قدرت حاکم و مردم اسرائیل بود. پیش از اجرای مراسم، ویدیویی منتشر شد که در آن دیده می شد که نظامی های اسرائیلی از گردان های عزالدین قسام برای حفاظت از آنها دربرابر بمباران های ارتش خودشان تشکر می کردند. این برای تأکید بر این نکته بود که اسرائیلی ها حتی دغدغه زندگی اتباع خود را نیز ندارند. البته، همه می دانند که گفته های تحت اجبار این زندانی ها اعتبار چندانی ندارد، اما این بود که تصویرها نشان می داد که نظامی ها زنده بوده و ظاهرا در وضعیت سلامتی خوبی بسرمی بردند. به علاوه، نشان دادن آنها در میدان «فلسطین» در مرکز شهر غزه، نمادی از نام این محل بود. حماس در این محل سکوی بزرگی با علامت های گردان های عزالدین قسام و شعارهایی به زبان عبری برپا کرده بود که به عنوان مثال می گفت صهیونیسم برنده نمی شود و تصویرهای سران نظامی اسرائیل را هم در کنار آن گذاشته بود.

میدان پوشیده از صفوف فشرده جنگجویان گردان های فلسطینی با چهره های پوشیده شده با کلاه سیاه پوشاننده چهره بود که بر پیشانی آنها نیز یک نوار سبز بسته شده بود. به این ترتیب، حماس می خواست نشان دهد که قدرت را در غزه حفظ می کند. با بالا رفتن سربازان اسرائیلی از سکو، جنگجویان حماس دور آنها را گرفتند. آنها مسلح به یک سلاح «تاور»، آخرین مدل سلاح تهاجمی اسرائیل بودند که گروه های نخبه اسرائیلی مجهز به آنها هستند و احتمالا در زمان حمله به پاسگاه های نظامی اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ضبط شده بود.

حماس مدعی پیروزی است

پیام این بود که: ما همچنان، بسیار نیرومندتر از آنچه که می خواستند به شما بباورانند، در اینجا هستیم، سلاح های شما را داریم و سربازانتان در اختیار ما هستند. شیطنت دیگر این بود که به هریک از سربازان اسرائیلی لباسی کاملا نو پوشانده شده بود که درست مثل لباس های ارتش اسرائیل بود و بی تردید در کارگاه های زیرزمینی حماس دوخته شده بود. با این کار، حماس می خواست بگوید ما حتی در زمان بازپس دادن زندانیان شما، لباس مناسب به آنها می پوشانیم، کاری که شما درمورد زندانیان فلسطینی نمی کنید. درعین حال، برخی از لوازم یونیفرم ها محلی بود، یک گردن آویز نقشه سراسر فلسطین را نشان می داد و دستبندی با رنگ پرچم فلسطین بود. رسانه های اسرائیلی در تصویرها این علامت ها را دستکاری نموده و پرچم اسرائیل را جایگزین پرچم فلسطین نمودند.

به این ترتیب، حماس مدعی پیروزی است. اما، در این جنگ کدام طرف برنده شده است ؟ ازدید اسرائیلی ها، نمی توان از موفقیت سخن گفت . نتانیاهو به هدف های خود نرسیده و نتوانسته همه گروگان های اسرائیلی را آزاد نموده و حماس را ازبین ببرد. از نخستین ساعت آتش بس، حماس با جنگجویان دارای یونیفرم خاکی رنگ و پلیس های آبی پوش خود ظاهر شد. دولت حماس و دستگاه اداری آن هم در بیانیه ای اعلام کردند که کار خود را ازسر می گیرند و شاخه نظامی هم به رغم کشته شدن تعداد زیادی از سران آن، همچنان فعال است. عده زیادی از هواداران جوان آموزش داده شده اند تا به گردان های عزالدین قسام پیوسته و جای جنگجویان کشته شده را بگیرند.

زندانی ها ؟ از روز نخست، خلیل الحیاء، رئیس حماس در غزه گفت که آزادی زندانی های اسرائیلی بدون توافق آتش بس و مبادله زندانی های فلسطینی رخ نخواهد داد. این کاری است که انجام شده، بنابراین نتانیاهو باخته و به باور من ازنظر سیاسی پایان کار او است. او مثل خون آشامی است که باید خون بنوشد، اگر خونریزی قطع شود، زندگی سیاسی اش پایان می یابد.

اما اسرائیلی ها هدفی اعلام نشده هم داشتند که عبارت از پیگیری کاری بود که در سال ۱۹۴۸ نتوانسته بودند به انجام برسانند. آنها هنوز نتوانسته اند ۲.۳ میلیون تن ساکنان نوار غزه را از آن بیرون برانند، اما کاری کرده اند که غزه قابل سکونت نباشد. درواقع، ۸۵ درصد از مردم خانه های خود را ازدست داده اند. دیگر در غزه زندگی وجود ندارد. دیگر دانشگاه، مدرسه، مهدکودک، بیمارستان، زیرساخت، جاده، آب شرب، فاضلاب و برق نیست. حتی اگر بازسازی به شکل نرم و سریع صورت گیرد، سال های زیادی زمان خواهد برد. ما در یک دوره زندگی نکردن هستیم و من باور دارم که بهایی که برای آزادکردن زندانی های فلسطینی پرداخت شده بسیار گران بوده است. هریک از طرفین فکر می کند که برنده شده، اما من می توانم به شما بگویم که بازنده بزرگ مردم غزه و به طور کلی فلسطین هستند.

برای انجام این سفر هرچه که داشته اند را فروخته اند

۱.۵ میلیون تن از مردم غزه می خواهند به خانه های خود برگردند. آنها ۱۵ ماه را در شرایطی وحشتناک، زیر چادر یا سرپناه، در سرما و گرما یا باران گذرانده، از سوء تغذیه رنج برده و به طور مرتب بمباران شده اند. جاده برگشت آنها به بخش شمالی غزه می باید در روز شنبه گشوده شود. صدها هزارتن به سوی محور «نتساریم»، که غزه را به دو نیمه تقسیم می کند، براه افتاده اند. بسیاری از آنها هرچه که داشته اند را برای انجام این سفر فروخته اند. چادرها و سرپناه های خود را برچیده اند. دیگر جایی برای بازگشت ندارند. شب را در سرما در خیابان و جاده ساحلی گذرانده اند. برخی دیگر، در جاده صلاح الدین، در خودروهای خود خوابیده اند. تجمع هزاران خودرو، راه بندان بزرگی به وجود آورده است. اسرائیلی ها تیراندازی کرده اند. هرکس می خواسته نفر اولی باشد که به محل می رسد، چون همه می دانند که جای زیادی برای استقرار چادرها در میان خرابه ها وجود ندارد.

این کار دو روز و دو شب طول کشید و بعد، در شب یکشنبه به دوشنبه توافقی بین حماس و اسرائیل برای بازگشت جابجا شده ها انجام شد. تردد از ساعت ۷ صبح برای پیاده ها و ۹ صبح برای خودروها در جاده صلاح الدین صورت می گیرد. در این سومین شب، خواب به چشم مردم منتظر نیامد. واین یک جشن بود. هزاران تن آواز می خواندند. درساعت ۶ و نیم، موجی از انسان ها از ۷ کیلومتر طول محور «نتساریم» عبور کرد. مردان، زنان، کودکان، افراد سالخورده، بیمار، با چوب زیربغل یا صندلی های چرخدار عبور می کردند. اکثر آنها برای رفتن از رفح، خان یونس یا دیرالبلح باید بین ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر پیاده روی می کردند.

روی چهره های خسته لبخند بود اما قلب ها غم داشت. برگشت به خانه ، که پیروزی کوچکی است، برای آنها موفقیت بزرگی بود. این درحالی بود که آنها می دانستند که زندگی خیلی سختی در انتظارشان است. یک زندگی بدون امکانات که چشم انداز آن مرگ است. بسیاری از آنها که برمی گشتند، امیدوار بودند که بتوانند جسد کشته شده های خود را زیر آوارهای خانه هایشان بیابند. هریک از این چهره ها ماجرایی خاص را پنهان می کرد.

زندگی عادی، نه چیزی بیشتر

در همان زمان، ترامپ گفت از مصر و اردن می خواهد که پذیرای ۲ میلیون تن از فلسطینی ها شوند تا در غزه برای «بهبود» وضعیت آنها «سر و سامان» داده شود. بدیهی است که این بهبود و سر و سامان دادن برای اسرائیلی ها و نه فلسطینی ها خواهد بود. به عبارت دقیق تر برای شهرک نشینان یهودی ای خواهد بود که جای ما را خواهند گرفت. این هدف واقعی اسرائیلی ها از جنگ است. ترامپ از مصر و اردن شروع کرده، اما یقینا به کشورهای دیگر هم فشار وارد خواهد کرد. او می خواهد مسئله فلسطین را به شیوه خود، نه از راه جنگ، بلکه با یک راه حل «انسان دوستانه» حل کند.

متاسفانه، به خصوص ساکنان غزه چنان فرسوده، بینوا و تحقیر شده اند که اکثریت بزرگی از آنها، به ویژه جوانان، برای داشتن زندگی بهتر می خواهند از غزه بروند تا به تحصیل بپردازند و زندگی کودکان یا خانواده خود را بهبود بخشند و از یک زندگی ساده، که در غزه ممکن نیست برخوردار شوند. من از زندگی مرفه یا داشتن موقعیت های شغلی حرف نمی زنم، تنها از داشتن برق، آب گرم و غذای کافی سخن می گویم. فقط یک زندگی عادی، نه چیزی بیشتر. با این همه، همیشه افرادی هستند که می خواهند در غزه بمانند چون آینده خود را در فلسطین می دانند. امید من به این است که فرزندان ما زندگی بهتری، البته در فلسطین، داشته باشند. من نمی دانم که این وضعیت زندگی نکردن را مردم تا چه زمانی تحمل می کنند و دست به مهاجرت نمی زنند، اما باور دارم که عده زیادی به این سرزمین وابسته می مانند.