دستبرد امانوئل ماکرون به خاطره شیراک در بیت المقدس

کارل مارکس درنقل قولی از هگل میگوید که تاریخ دوبارتکرار میشود. اما اضافه میکند که « نخستین بار بصورت تراژدی وبار دوم بصورت کمدی». او بدین ترتیب ناپلئون سوم(لوئی بناپارت) را با عموی معروفش ناپلئون اول مقایسه میکرد. چنین مقایسه ای در ارتباط با سفراخیررئیس جمهور امانوئل ماکرون به بیت المقدس و بازدید ژاک شیراک ازهمین شهر در سال ١٩٩٦ نیز رواست.

اگر شما درگوگل «شیراک وبیت المقدس» را جستجو کنید، نتایج بدست آمده درارتباط با بازدید چند روز پیش امانوئل ماکرون از بخش قدیمی این شهر خواهد بود، تو گوئی که برای الگوریتم ها این دوبازدید همسان هستند، توگوئی که بدخلقی رئیس جمهور کنونی نسبت به نیروهای امنیتی اسرائیل ضرورتا مشابه «شورش» یادماندنی ژاک شیراک به هنگام قدم زدنش در بیت المقدس در سال ١٩٩٦ میباشد. اگرمشاجره سال ١٩٩٦شیراک با نیروهای امنیتی اسرائیل به افزایش وجهه او نه فقط در کشورهای عربی بلکه در سطح جهانی منجر شده وهنوزنیزدرخاطره ها باقیست، جر وبحث اخیررئیس جمهور کنونی با این نیروها به احتمال زیاد با بالا انداختن شانه ها وپوزخند مواجه خواهد شد.

آنچه در ادامه می آید نقل خاطره ای از سفرسال ١٩٩٦ ژاک شیراک است.

هیئت نمایندگی فرانسه ازدروازه «جدید»، درمحله مسیحی نشین وارد بخش قدیمی بیت المقدس میشود. مسیر شناخته شده است. بازدید باید تا کلیسای مقبره مقدس درمحله فلسطینی شهر، دیوار ندبه، مسجد جامع وسپس کلیسای سنت آن (قدیس حنه) ادامه یابد ، که متعلق به فرانسه میباشد وشیراک قصد سخنرانی برای جامعه فرانسویان درآنجا را دارد. به محض ورود به بخش قدیمی شهر، نیروهای امنیتی اسرائیل آشفته بنظر میرسند. هیئت نمایندگی فرانسه به این سو وآن سو رانده شده وکمی هل داده میشود. اما دردسرجدی ایجاد نمیشود. چنین چیزی در جریان بازدید های رسمی، که نیروهای امنیتی با ویا بدون اونیفورم، روزنامه نگاران وشخصیت های همراه کننده درهم مخلوط میشوند وهمگی سعی میکنند تا بهترین جا را برای حفاظت از این ویا آن فرد را داشته باشند ویا عکس تماشائی تری بگیرند ویا سخنان را واضح تر ضبط کنند، امری عادیست. اضافه براین، بازدید از بیت المقدس، که هر سنگ آن یادآورنبردهای گذشته وکنونی است، خود حکایت دیگریست. بازدید از این شهر هیچگاه ساده نیست.

«کشمکش» با نیروهای امنیتی به هنگام ورود به خیابان های باریک شهرشدت می یابد. بازدید ازکلیسای مقبره مقدس، حتی با رئیس جمهوری که چندان درقید رعایت اکید پروتکل نیست، بدون دردسر زیادی انجام میگیرد. هیئت نمایندگی پس ازخروج از کلیسا چند لحظه ای تامل کرده وسپس به چپ پیچیده وبا خیال راحت قصد ادامه بازدید را دارد. نیروهای امنیتی خشمگین میشوند. آنها منتظر بودند که رئیس جمهور به سمت راست بپیچد. مسئولین حفاظت سعی میکنند رئیس جمهور را به تغییر مسیرقانع کنند. اما هیچ چیز نمی تواند مانع از پیشروی هیئت نمایندگی شود ، که مسیر خود را بدون اهمیت دادن به جزئیات دنبال می کند. آنان بعدا متوجه خواهند شد که درواقع میبایستی به راست، که نیروهای امنیتی اسرائیلی آنرا تحت حفاظت گرفته بودند، بچرخند.

از این لحظه به بعد، سازمان دهی نیروهای امنیتی اسرائیل از هم می پاشد. آنها دست پاچه میشوند، نمی دانند چه کنند، فریاد می کشند، به این سو وآن سو میدوند ودر سر راه خود پیشخان معدود مغازه های فلسطینی را که باز هستند واژگون میکنند. ازهرسو اوامری به گوش میرسند.

«مرا به ستوه آورده اید»

هیئت نمایندگی براثر تلاطم ها ی هرچه بیشتر آشفته شده است. گرچه هنوز وحشتی دیده نمی شود اما تعجبی ناملموس کم کم پدیدار میگردد. اما به این بازدید چه لقبی میتوان داد ؟ رئیس جمهور فرانسه در سرتاسر مسیر بازدید ازاین هرج ومرج آزرده خاطر است. او ازرفتن ودست دادن با چند فلسطینی وبویژه مغازه داران خشنود است. کلمه ای دوستانه اینجا، میوه ای بعنوان هدیه برای هیئت نمایندگی آنجا. شوق احساساتی او، حساب شده ویا واقعی، همه جا را فرا می گیرد. اما ماموران حفاظت چنین چیزی را نمی پسندند وبه همه، از جمله رئیس جمهور، بی هیچ ملاحظه ای خاطرنشان میکنند که خطرواقعی است و دستورات آنان را مطلقا باید رعایت کرد. شیراک به آنها توصیه میکند که دست از سرش برداشته وبگذارند او به راهش ادامه دهد.

Luc Marin/AFP

حوادث پی درپی پیش میاید. بی سازمانی تشدید میشود. درگیری میان هیئت نمایندگی وماموران امنیتی خشن تر میشود. ماموران حفاظتی بازو در بازوی هم سدی ایجاد میکنند. روزنامه نگاری سقوط میکند ویک دیپلومات آزار می بیند. دوربین فیلم برداری یکی از خبرنگاران برروی سنگفرش های خیابان کشیده میشود وکس دیگری درجستجوی دکمه های گم شده کتش درجریان درگیریست. خبرنگاران از اینکه نمی توانند به رئیس جمهور نزدیک شوند گلایه میکنند. آنها از راه دور یکی دوباراز رئیس جمهور کمک می طلبند. دراین لحظه، رئیس جمهور، که تا آن زمان آرامش خود را حفظ کرده بود، تصمیم به مداخله گرفته ونعره میکشد «مرا به ستوه آورده اید». مشاجره او با یکی از مسئولین پلیس ادامه می یابد واو می پرسد، سئوالی دروغین، که آیا آنها قصد برگرداندن او به فرانسه را دارند ؟ این صحنه درسراسرجهان انعکاس می یابد.

علی رغم هرج ومرج، ناباوری همه را فرا میگیرد. زمان متوقف شده است. دیپلوماسی صحنه را ترک کرده وجایش را به نبرد سپرده است. سابقه ای دراین زمینه وجود ندارد. چگونه باید عمل کرد ؟ حادثه دیپلوماتیک معمولا واژه ای سر بسته برای یک واقعه مهم است. اما اینجا چه چیزی در جریان است ؟ بنظرشیراک آنها تحریک میکنند.

چه باید کرد ؟ تنها رئیس جمهورمیتواند مسئله را حل کند : ادامه بازدید تا مرحله نهائی آن یعنی رفتن به کلیسای سنت آن پس ازبازدید از دیوار ندبه ومسجد الاقصی. آنجا ست (کلیسای سنت آن) که او با فرانسویان « درخاک فرانسه» قرار ملاقات دارد، چرا که این کلیسای رومی قرن دوازدهم متعلق به فرانسه است. به همین دلیل هرساله روزچهاردهم ژوئیه یک مراسم دعا از سوی کنسول فرانسه در آنجا برگزار میشود.

رئیس جمهورجلوی درکلیسا می پرسد که آیا کسی از ارتش اسرائیل درصحن کلیسا حضور دارد؟ بایستی به او پاسخ گفت وتوضیح داد که کلیسا از نظرامنیتی مطمئن نیست واز اینروحضورچند سربازاسرائیلی درآنجا پیش بینی شده است. اوصراحتا میگوید « همه را بیرون کنید». مذاکرات آغاز میشود. ارتش اسرائیل مخالف ترک کردن کلیساست. مسئولین ارتش دلیل میاورند که قبلا دراین باره با مسئولان فرانسوی به توافق رسیده اند وازاینرو حضورآنان را نمی توان تحمیل شده و به زور محسوب کرد. هیچ چاره ای نیست. رئیس جمهورجلوی در کلیسا باقی میماند واز واردن شدن به آن امتناع میورزد. سرانجام سربازان اسرائیلی یکی پس از دیگری ازکلیسا خارج میشوند، صحنه ای که برای فلسطینیان مفهوم خاصی دارد. یک رئیس جمهور موفق شد که ارتش اسرائیل را از بیت المقدس بیرون راند.

اطمینانی وجود ندارد که مسائل پیش آمده برای رئیس جمهور امانوئل ماکرون در بیت المقدس واقعا افتخاری برای او محسوب شوند. کافیست یادآوری کنیم که، برعکس ژاک شیراک که حقیقتا خواستارملاقات با فلسطینی ها در بخش قدیمی بیت المقدس بود، رئیس جمهور فعلی از جمله توسط کسانی چون نماینده فرانسویان خارج از کشور، مایر حبیب که خود را دوست ومشاورنخست وزیر کنونی اسرائیل می خواند واخیرا به خاطر متهم کردن صریح ژان لوک ملانشون به یهودی ستیزی از سوی رئیس مجلس توبیخ شد، همراهی میشد.

سرانجام دررابطه با سفر سال ١٩٩٦ ژاک شیراک، صحبت از دستبرد وحتی دزدی خاطره شیراک یا خود به نمایش گذاشتن از سوی رئیس جمهور کنونی برای کسب منافع سیاسی بی جا نیست. بویژه از اینرو که فرانسویان میدانند همدلی با فلسیطینیان وحرمت برای آنان جائی درتفکرامانوئل ماکرون ندارد.