روز دوشنبه ۲۸ نوامبر ۲۰۲۲، در جریان بازی دور اول جام جهانی فوتبال بین پرتغال و اروگوئه، مردی از میان سکوها ظاهر شد و برای چند ثانیه روی زمین چمن تاخت و با دستور سرویس امنیتی استادیوم لوسیل، پانزده کیلومتری شمال دوحه، پایتخت قطر به زمین افتاد. فدراسیون بینالمللی فوتبال (فیفا) پخش تصاویری از اغتشاشات streakers (افرادی که جلسات را مختل میکنند) ممنوع میکند، تماشاگران تلویزیونی که مسابقه را در موندوویژن دنبال میکردند، هیچ چیزی یا تقریباً هیچ چیزی از پیامهای ارسال شده توسط ماریو فری، یکی از کسانی که بطور ثابت از سال ۲۰۰۹ در مسابقات دست به چنین کاری می زند، نمیبینند. اتفاق افتاده است. اما همان شب، آژانس های مطبوعاتی عکس هایی را پخش کردند که جزئیات مربوط به تلاش او را نشان می داد. اول، یک پرچم رنگین کمانی با کلمه «pace» (صلح در ایتالیایی) روی آن که نشان دهنده همبستگی آن با LGBTQ+ و آرزوی آن برای صلح در جهان است. سپس روی تی شرت سوپرمن او دو پیام حمایتی، یکی از زنان ایرانی و دیگری از اوکراینی دیده می شد. فری که برای بقیه مسابقات از حضور در استادیوم محروم شده است، به بسیاری از رسانه ها توضیح می دهد که می خواست به سانسور اعمال شده توسط مقامات قطر و فیفا در مورد این موضوعات اعتراض کند.
اگر «ایل فالکو» («شاهین»، نام مستعار فری) به دلیل شجاعت خود بازتاب زیادی در رسانهها دریافت کرد، در مورد streaker دیگری که دیدار تونس-فرانسه را با اجرای یک عمل آکروباتیک زیبا در زمین چمن ورزشگاه شهر آموزش(Education City Stadium) در الریان مختل کرد، چنین نبود. با تشویق بخش بزرگی از مردم تونس با شعار «فالاستین! فالاستین! این مرد که می دوید و پرچم فلسطین را به اهتزاز در می آورد موجب مداخله چندین بازیکن تونسی به نفع خویش شد و در نهایت سرویس امنیتی او را بدون تشریفات از زمین مسابقه خارج کرد. ما نام این streaker را نمی دانیم و هیچ رسانه بزرگ غربی نیز به دنبال مصاحبه با او نبوده است... چند روز بعد جواد الیمیق بازیکن مراکشی پیروزی تیمش مقابل کانادا و صعودش به مرحله یک هشتم نهایی را با اهتزاز درآوردن پرچم فلسطین در مقابل عکاسان مطبوعاتی جشن گرفت. اما تنها چند نشریه و سایت عربی این عکس را پخش کردند. و این همان پرچمی است که تیم مراکش پس از پیروزی در ضربات پنالتی مقابل اسپانیا و صعود تاریخی خود به مرحله یک چهارم نهایی، روی زمین چمن و سپس در رختکن به اهتزاز درآورد.
از آغاز مسابقات جهانی فوتبال، موضوع فلسطین در همه جا حاضر بوده است. هیچ مسابقه ای وجود ندارد که در آن کفیه و پرچم فلسطین به نشانه همبستگی در جایگاه ها به اهتزاز در نیامده باشد. این اغلب از ناحیه هواداران تیم های واجد شرایط عربی یا آفریقایی (مراکش، تونس، عربستان سعودی، قطر، سنگال) است، اما این پدیده اکنون سایر ملیت ها را تحت تأثیر قرار می دهد. به این ترتیب، هواداران آرژانتینی بنر مثلث قرمز را در مسابقه مرحله یک هشتم نهایی بین آلبی آرژانتین و استرالیا باز کردند. اطراف استادیوم ها، مترو و کرنیش دوحه محل ابراز این حمایت است.
ناخرسندی نمایندگان ویژه اسرائیل
در عین حال، خبرنگاران ارسالی اسرائیل با ناخوشایندی های بسیاری روبرو می شوند. یکی از آنها از هواداران انگلیسی میپرسید که آیا فوتبال به خانه برمیگردد (بخوانید: آیا انگلیس جام را میبرد؟) با پاسخ آهنگ هایی برای فلسطین یکی با خوشحالی روبرو می شود قبل از اینکه یکی دیگر میکروفون را بگیرد و فریاد بزند: «فلسطین آزاد !»( free Palestine !) . یکی دیگر از خبرنگاران در مصاحبه با طرفداران مراکشی ، سعی کرد با جمله «اما ما اکنون صلح داریم» (but we have peace, now)، آنها را نرم کند ، اما باعث تحریک آنها و ابراز نظرات و شعارهای طرفداری از فلسطین شد. تصاویر این رد و بدل حرف و شعارها در شبکه های اجتماعی در حال چرخش است و دامنه بیشتری به این پدیده می دهد. از جمله این مورد ویدئویی است که در آن یک تبعه سعودی که خود را در قطر «در خانه» میخواند، قبل از نتیجهگیری به موآو واردی، روزنامهنگار اسرائیلی از کانال «کان» به تندی توضیح میدهد که «فقط فلسطین وجود دارد»، «اسرائیلی وجود ندارد» , «شما اینجا بی خود آمدید». بزرگترین روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونوت، با عنوان «مسابقات جهانی نفرت» به دروغ خود را شگفت نشان می دهد که چرا سیاست سرکوب فلسطینیان می تواند چنین محکومیتی را به دنبال داشته باشد.
طبق اطلاعات ما کارکنان فیفا از این طغیان ها به ستوه آمده اند. در شروع مسابقات، این نهاد به تیم ها هشدار بسیار واضحی داد تا از سوالات سیاسی خودداری و روی ورزش تمرکز کنند. این موضوع عمدتاً به موضوعات مربوط به حقوق بشر و وضعیت کارگران خارجی بود، اما ایجاد اختلال در مسئله فلسطین در استادیوم ها - با وجود اینکه فلسطین واجد شرایط شرکت نبود – اصلا به مذاق مسئولین بین المللی فیفا خوش نمی آمد. اگر دستورالعملها به طور محتاطانه برای بازیکنان تمدید شده است تا از تبدیل کنفرانسهای مطبوعاتی قبل و بعد از بازی با انجمنهای طرفدار فلسطین اجتناب کنند، رئیس فوتبال جهان باید با مقامات قطری به توافق برسد که مصمم به اجازه دادن به جنبش همبستگی هستند. به این ترتیب، پرچم ها، بازوبندها، کلاه ها و برچسب هایی به رنگ های فلسطین در ورودی ورزشگاه ها مصادره نمی شوند، برخلاف آنچه که مثلاً در بسیاری از استادیوم های اروپایی اتفاق می افتد.
خود تلویزیون ملی قطر و شبکه الجزیره امارات روغن بر آتش این شور همبستگی پافشاری می پاشند و هوادارانی که در منطقه تجاری سوق واقف در دوحه سرود عشق به فلسطین می خوانند، را افزایش می دهند. برای پادشاهی قطر، این تمایلی آشکار است که خود را از همسایگانی (امارات متحده عربی و بحرین) متمایز کند که توافق نامه ابراهیم را با اسرائیل امضا کرده اند، و یا حتی عربستان سعودی که کم و بیش به طور غیررسمی تماس ها را با تل آویو افزایش می دهد. در عین حال، دوحه بارها یادآوری میکند که اگر انتظار میرفت ۲۰ هزار اسرائیلی در قطر در طی رقابتها حضور داشته باشند (تعداد واقعی آنها بسیار کمتر بود)، به درخواست صریح فیفا بوده است. کدام نهاد به سختی به این واقعیت اعتراض می کند که علیرغم تعهداتش، دولت اسرائیل تنها تعداد بسیار کمی از فلسطینی ها را مجاز به رفتن به قطر کرده است. به نوبه خود، مقامات اسرائیلی به اتباع خود توصیه به «احتیاط» کردند، اما اذعان نمودند که کنسولگری موقت آنها در دوحه - که در پایان مسابقه بسته می شود - هیچ شکایتی از بدرفتاری احتمالی ثبت نکرده است.
آرمان مشترک اعراب
نباید منتظر این جام جهانی بود تا فلسطین سوژه سرود های حمایتی در استادیوم ها شود. یک سال پیش، در قطر، جام ملتهای عرب فرصتی بود برای چندین تظاهرات همبستگی با پرچمها و شعارهای قوی، از جمله در فینال بین الجزایر و تونس (در حال حاضر، تیم فلسطین علیرغم حمایتها تمام مردم در هر مسابقه، در گروه خود در رده آخر قرار دارد). از دهه ۱۹۸۰، در سه کشور مغرب زمین، همیشه زمانی فرا رسیده است که سکو های طرفداران از فریاد زدن بر سر یکدیگر دست بر می دارند و به طور هماهنگ سرود حمایت از آرمان فلسطین سردهند. («فلسطین [سرزمین] شهدا»). این سرودها همچنین روشی غیرمستقیم برای به چالش کشیدن مقاماتی است که با بدرفتاری با مردم خود، قابل مقایسه با اسرائیلی هایی هستند که خشونت و تحقیر را به فلسطینی ها تحمیل می کنند.
در این راستا، «طرفداران» تیم راجای کازابلانکا فعالترین هستند و در انتقاد از امضای توافقنامه ابراهیم توسط کشورشان و به چالش کشیدن رهبران عرب به دلیل بزدلی و اشتیاقشان برای عادیسازی روابط با اسرائیل به ضرر فلسطینی ها تردیدی ندارند. گاهی اوقات، مسئله فلسطین حتی اجازه همگرایی های غیرمنتظره و خوشایندی را می دهد. در غروب پیروزی شیرهای اطلس بر کانادا، جوانان الجزایری در لبه های حصارکشی شده واد کیس، مرز طبیعی کشورشان با مراکش جمع شدند. در حالی که معمولاً این نوع رودررویی فرصتی است برای ابراز تنفر از دیگری با تبادل نام پرندگان، این بار برای تبریک به الجزایری ها برای راه یافتن به جام جهانی بود که پاسخی تشکرآمیز یافت و دو طرف به این تبادلات دوستانه با خواندن آهنگ هایی برای فلسطین پایان دادند. توافقات ابراهیم یا نه، آرمان فلسطین همچنان مردم عرب را به هم نزدیک می کند.