پرونده

اسلام، بحثی یک سویه

امانوئل مکرون روز پنجشنبه ٢٠٢٠ ، مطلبی در روزنامه انگلیسی Financial Times در پاسخ به یک مقاله این نشریه منتشر کرد. چه امری از این متداول تر ؟ آنچه کمتر عادی است، حذف مقاله مورد نظر از سوی این روزنامه دو روز پیش از آن بود. این مقاله نوشته روزنامه نگار این نشریه، مهرن خان و عنوان آن «Macron’s war on ’Islamic separatism’ only divides France further» بود. هیچ چیز به اندازه این امر نشان دهنده تحمیل « بحث یک سویه» ای نیست که حاکمان فرانسه به دنبال تحمیل آنند.

تناقضی عجیب. درست در زمانی که گفتمان درباره آزادی عقیده، آزادی کاریکاتور، آزادی بیان در رسانه ها و در میان شخصیتهای سیاسی اوج گرفته اند، فراخوان به سانسور هرگز به این اندازه نبوده است. این فراخوان بویژه جامعه دانشگاهی را هدف می گیرند. ژان میشل بلانکر، وزیر آموزش و پرورش بر همین منوال « اسلام-چپ گرائی» را متهم کرد که « در دانشگاه ها ویرانی ببارآورده اند» و مدعی شد که قتل ساموئل پاتی در ارتباط « با شرائط بوجود آمده توسط کسانی است که این افراط گرائی روشنفکرانه را حمایت می کنند».

نتیجه گیری ؟ آیا محققین زن و مرد، دانشگاهیان و همه کسانی که علی رغم تنوع نظر وسیع شان موافق تحلیل های دولتی نیستند باید – دنبال واژه اش بگردیم- محکوم ، طرد و از دانشگاه کنار گذاشته شوند ؟ این سخنان وزیر آموزش و پرورش موجب پاسخی از سوی کنفرانس روسای دانشگاه ها برای دفاع از بنیان اندیشه انتقادی شد.

در مقابل فراخوان دیگری از سوی صد دانشگاهی در حمایت از وزیر آموزش و پرورش تاکید می کند:

ما از فردریک ویدال ، وزیر آموزش عالی، می خواهیم که از ابزارهائی برای شناسائی انحرافات اسلام گرا استفاده کرده و بصورت روشن در مقابل ایدئولوژی های حامی آن موضع گیری کند و دانشگاه های ما را در این نبرد برای لائیسته و جمهوری با ایجاد نهاد هائی برای اطلاع رسانی مستقیم در مواردی که اصول جمهوری خواهی و آزادی آکادمیک زیر سوال می روند، هدایت کند

به دیگر سخن، از وزیر خواسته شده که وارد حوزه تحقیقات در مورد اسلام شود و بین «خوب» و یا «بد» بودن یک تحقیقات به قضاوت بنشیند(١). ازاینرو این فراخوان چیزی نیست جز «ساحره گیری»، و تعقیب و آزار دگراندیشان.

موردی که در زیر مطرح میکنیم از این نظر نمادین است. فرهاد خسروخاور یک محقق شناخته شده، نویسنده کتابهای متعددی درباره رادیکالیزه شدن اسلام گرا است. او مطالعات میدانی بسیاری از جمله در درون زندان ها انجام داده است. به در خواست Politico Europe ، او مقاله ای در باره علل رادیکالیزه شدن اسلام گرا در فرانسه ارسال کرد. این مقاله منتشر و بعد از دو روز بدون هیچ توضیحی به نویسنده ، از این رسانه حذف شد. آنچنان که دانشگاهی دیگر Tom Theuns ، توجه می دهد : « می توان با نظرات خسروخاور موافق نبود- خود من موافق آنها نیستم- اما از سانسوری که او قربانی آن است،متعجب میکنم. و البته نمی توان با این نتیجه گیری Tom Theuns موافق نبود:

می توان با نظرات خسروخاور موافق نبود- خود من موافق آنها نیستم- اما از سانسوری که او قربانی آن است،متعجب میکنم. و البته نمی توان با این نتیجه گیری Tom Theuns موافق نبود:« باید از آزادی بیان دانشگاهیان همانند آزادی کاریکاتوریست ها حمایت شود. اگر جامعه شناسان نتوانند بر فرضیه های محتمل درباره دلایل داخلی تروریسم تحقیق کنند و پیشنهادات عملی و معتدل، هرچند بحث انگیز، درباره مبارزه با آن ارائه دهند، بنظر من بحث درباره تروریسم بشدت جانبدارانه و در عین حال ضد روشنفکری می شود

سرانجام کار ؟ تارنمای Politico مقاله ای را به تازگی از گابریل آتال، سخنگوی دولت، در پاسخ به مقاله حذف شده خسروخاور منتشر کرده است.

١-مزاح قضیه آنکه این متن وسیعا به نقل قول های سروته بریده حوریه بوتلجه، سخنگوی سابق حزب بومیان جمهوری، اشاره می کند و از زبان او می گوید که حزب اش « در تمام دانشگاه ها می درخشد». در حالی او درست خلاف آنرا گفته است. به صفحه فیس بوک او مراجعه کنید.

مقالات زیر در اوریانت منتشر شده اند و به زودی به فارسی ترجمه می شوند:

لائیسیته، مذهبی خطرناک، نوشته فرهاد خسرو خاور https://orientxxi.info/magazine/la-dangereuse-religion-de-la-laicite,4261

بحثی سانسور شده، نوشته فرهاد خسرو خاور https://orientxxi.info/magazine/le-debat-censure,4262